Dieta FODMAP – przewodnik po diecie eliminacyjnej

Dieta FODMAP jest jednym z najczęściej stosowanych planów żywieniowych dla osób z dolegliwościami jelitowymi, takimi jak zespół jelita drażliwego (IBS), choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne zaburzenia trawienia. Dieta FODMAP to krótkoterminowa dieta eliminacyjna, która pomaga osobom z zaburzeniami trawienia identyfikować i eliminować żywność zawierającą pewne węglowodany, które mogą powodować objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest dieta FODMAP, jak działa oraz jakie są jej zalety i wady.

Czym jest dieta FODMAP?

FODMAP to akronim od Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols – czyli fermentujących oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli. Są to węglowodany, które są słabo wchłaniane przez organizm i mogą powodować nieprzyjemne objawy jelitowe u niektórych osób. Dieta FODMAP polega na eliminacji lub ograniczeniu spożycia tych węglowodanów przez 6-8 tygodni, a następnie stopniowym wprowadzaniu ich ponownie do diety, aby zidentyfikować, które z nich powodują objawy.

Jak działa dieta FODMAP?

Dieta FODMAP działa na zasadzie eliminacji żywności zawierającej węglowodany FODMAP z diety, które są potencjalnie szkodliwe dla osób z dolegliwościami jelitowymi. Węglowodany FODMAP są słabo wchłaniane przez jelita, a to powoduje fermentację i gromadzenie się gazów w jelitach, co może prowadzić do bólu brzucha, wzdęć, biegunki lub zaparć. Eliminacja tych węglowodanów na czas około 6-8 tygodni może pomóc złagodzić objawy u wielu osób, co umożliwi powrót do zrównoważonej diety. Po tym okresie, węglowodany FODMAP są stopniowo wprowadzane do diety, aby zidentyfikować, które z nich powodują objawy. Dzięki temu można stworzyć spersonalizowaną listę żywności, którą można bezpiecznie spożywać.

Zalety diety FODMAP

  1. Zmniejszenie dolegliwości jelitowych – dieta FODMAP jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie dolegliwości jelitowych, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia, u osób z zespołem jelita drażliwego i innymi zaburzeniami trawienia.
  1. Spersonalizowana dieta – dieta FODMAP jest bardzo spersonalizowana i pozwala na dostosowanie planu żywieniowego do indywidualnych potrzeb, co pozwala na zmniejszenie objawów u większości osób z zaburzeniami trawienia.

  2. Badania naukowe – wiele badań potwierdza skuteczność diety FODMAP w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego i innych zaburzeń trawienia.

  3. Łatwe do wdrożenia – dieta FODMAP jest łatwa do wdrożenia, a wiele produktów zastępczych i przepisów jest dostępnych online, co ułatwia wprowadzenie jej w życie.

Wady diety FODMAP

  1. Skomplikowana – dieta FODMAP jest skomplikowana i wymaga dokładnego planowania posiłków, aby uniknąć węglowodanów FODMAP.

  2. Ograniczona lista żywności – dieta FODMAP zawęża listę żywności, które można spożywać, co może prowadzić do niedoborów żywieniowych, jeśli nie zostanie zaplanowana odpowiednio.

  3. Potrzeba konsultacji z dietetykiem – dieta FODMAP wymaga konsultacji z dietetykiem, aby zapewnić prawidłowe wprowadzenie i monitorowanie diety.

  4. Trudności w codziennym życiu – dieta FODMAP wymaga unikania wielu produktów spożywczych, które są powszechnie dostępne w sklepach spożywczych i restauracjach, co może utrudniać codzienne życie.

Lista produktów FODMAP

Lista produktów FODMAP jest długa i zawiera wiele powszechnie spożywanych produktów spożywczych. Poniżej znajdują się przykłady produktów, które należy unikać podczas diety FODMAP:

  • Cebula i czosnek
  • Zboża zawierające gluten (pszenica, żyto, jęczmień)
  • Mleko i produkty mleczne
  • Marchew
  • Kalafior
  • Awokado
  • Grzyby
  • Soczewica
  • Cukieralkohole (ksylitol, sorbitol, mannitol)

Podsumowanie

Dieta FODMAP to dieta eliminacyjna, która może pomóc w zmniejszeniu objawów zaburzeń trawienia, takich jak zespół jelita drażliwego, choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne. Dieta FODMAP polega na eliminacji lub ograniczeniu spożycia węglowodanów FODMAP przez 6-8 tygodni, a następnie stopniowym wprowadzaniu ich ponownie do diety, aby zidentyfikować, które z nich powodują objawy. Wprowadzenie diety FODMAP wymaga jednak dokładnego planowania posiłków i może wymagać konsultacji z dietetykiem. Mimo to dieta FODMAP jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na łagodzenie objawów zaburzeń trawienia, a wiele badań naukowych potwierdza jej skuteczność.

Podczas stosowania diety FODMAP należy unikać wielu produktów spożywczych, takich jak cebula i czosnek, gluten, mleko i produkty mleczne, marchew, kalafior, awokado, grzyby, soczewica i cukieralkohole. Jednakże istnieją również wiele produktów, które można spożywać podczas diety FODMAP, takich jak mięso, ryby, jajka, orzechy, nasiona, niektóre owoce i warzywa, ryż i ziemniaki.

Podsumowując, dieta FODMAP to skuteczna dieta eliminacyjna, która może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości jelitowych u osób z zaburzeniami trawienia. Chociaż dieta ta jest skomplikowana i wymaga dokładnego planowania posiłków, może być bardzo skuteczna, jeśli jest stosowana prawidłowo. W przypadku wystąpienia objawów zaburzeń trawienia, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby pomóc w zaplanowaniu i wdrożeniu diety FODMAP.

Oto przykładowy jadłospis zgodny z zasadami diety FODMAP:

Dzień 1

Śniadanie:

  • Owsianka z mlekiem migdałowym, jagodami i orzechami laskowymi
  • Herbata ziołowa

Drugie śniadanie:

  • Banan
  • 5 orzechów nerkowca

Obiad:

  • Ryż z kurczakiem, szpinakiem i pestkami dyni
  • Zielona sałata z pomidorem i ogórkiem

Podwieczorek:

  • Jabłko
  • 1-2 łyżki masła orzechowego

Kolacja:

  • Grillowany łosoś z cukinią i pieczonymi ziemniakami
  • Skórka pomarańczy z cynamonem

Dzień 2

Śniadanie:

  • Jajecznica z papryką i szpinakiem
  • 1 kromka chleba bezglutenowego
  • Kawa z mlekiem migdałowym

Drugie śniadanie:

  • Kiwi
  • 10 migdałów

Obiad:

  • Sałatka z grillowanym kurczakiem, rukolą, pomidorem, ogórkiem i pestkami słonecznika
  • 1 kromka chleba bezglutenowego

Podwieczorek:

  • Tarta jagodowa bezglutenowa

Kolacja:

  • Pieczony dorsz z pieczonymi ziemniakami i fasolką szparagową
  • Zielona sałata z awokado i oliwą

Dzień 3

Śniadanie:

  • Koktajl z mlekiem migdałowym, bananem, truskawkami i siemieniem lnianym
  • Herbata ziołowa

Drugie śniadanie:

  • 2 mandarynki
  • 5 orzechów włoskich

Obiad:

  • Filet z kurczaka z grilla z sałatą z rukolą, pomidorem i ogórkiem
  • 1 kromka chleba bezglutenowego

Podwieczorek:

  • Kiwi
  • 1-2 łyżki masła orzechowego

Kolacja:

  • Krewetki z ryżem, cukinią i czerwoną papryką
  • Zupa krem z dyni

Ważne jest, aby pamiętać o odpowiednim planowaniu posiłków i unikaniu produktów zawierających węglowodany FODMAP, takich jak cebula i czosnek, soczewica, mleko i produkty mleczne, zboża zawierające gluten, niektóre owoce i warzywa oraz cukieralkohole. Przykładowy jadłospis powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i preferencji żywieniowych każdej osoby.